Abidin Dede Türbesi (Çağşak Köyü – Çorum)
Konum ve Çevresel Özellikler
Abidin Dede Türbesi, Çorum merkeze yaklaşık 35 km uzaklıktadır. Türbeye, Çağşak Köyü’nün girişinden sağa ayrılan yaklaşık 1,5 km uzunluğunda toprak yol ile ulaşılır. Türbe, köye ve vadiye hâkim, yüksekçe bir tepe üzerinde yer almaktadır. Çevresi bütünüyle meşe ağaçlarıyla kaplı ormanlık alandır. Türbenin bulunduğu alan düzleştirilmiş olup, ziyaret amacıyla düzenlenmiştir.
Çarşak Köyü, iki sıra dağ arasında dar bir vadide konumlanmıştır. Arazisi tarıma elverişli değildir; köylüler ağırlıklı olarak hayvancılıkla uğraşmaktadır. Bu coğrafi yapı, türbenin manevi ve sosyolojik işlevini daha da öne çıkarmaktadır.
Türbenin Yapısal Özellikleri
Türbe, çatılı ve dörtgen planlı bir yapıdır. İçinde yeşil örtüyle kaplı bir sanduka bulunmaktadır. Duvarlarda Hz. Ali ve On İki İmam resimleri yer almaktadır. Geleneksel Alevi-Bektaşi türbelerinin görsel düzenine uygun biçimde inşa edilmiştir.
Türbe içerisinde Abidin Dede’ye ait olduğuna inanılan bazı kişisel eşyalar sergilenmektedir:
- Bir kılıç,
- Yaklaşık 90 cm uzunluğunda, ağaçtan yapılmış sigara ağızlığı,
- (Daha önce var olup kaybolan) bir kavuk.
Türbenin bakımını köyden Osman Börekçi adlı emekli bir memur üstlenmiştir. Zaman zaman şehir dışına çıktığında anahtarı köyde başka kişilere bırakmak suretiyle devamlılık sağlanmaktadır.
Ziyaret Alanı ve İşlevleri
Türbenin çevresi, ziyaretçilerin oturup dua etmeleri, niyazda bulunmaları ve tefekkür etmeleri için minderler ve kilimlerle döşenmiştir.
Bunun yanında:
- Kurban kesim alanı bulunmakta; burada kancalar ve gerekli aletler yer almaktadır.
- Aşevi (yemekhane) ve eşya deposu vardır.
- Kadın ve erkekler için ayrı tuvaletler yapılmıştır.
Elektrik altyapısı bulunmamaktadır; maliyet nedeniyle köye elektrik çekilmemiştir. Su imkânı da sınırlıdır. Türbeye ulaşım, greyder tarafından açılmış ham bir yol üzerinden araçlarla sağlanabilmektedir. Alanın bakım ve modernizasyonu kısıtlı olduğundan mekân genel olarak mütevazı ve bakımsız görünmektedir.
Kerametler ve İnanç Pratikleri
Abidin Dede’nin en önemli kerameti, köyün kuraklık yaşadığı bir döneme dayandırılmaktadır. Rivayete göre Abidin Ağa, “Kazmayı şuraya vurun, mahpus olanı çıkarın” diyerek gösterdiği yerde kazı yapılmasını istemiştir. Kazma vurulan noktada su çıkmış, köy bu suyla susuzluktan kurtulmuştur. Bugün bu noktada yaklaşık 400 yıllık olduğu tahmin edilen bir meşe ağacı bulunmaktadır. Köylüler bu ağacı Anıt Ağaç olarak tescil ettirmek için başvuruda bulunmayı planlamaktadır.
Bir diğer keramete göre Abidin Dede, Çağşaklıların “Yeniköy” adını verdiği Evci Yenikışla Köyü’nde vefat etmiştir. Cenazesi getirilirken taşların ve öküz arabalarının kendiliğinden çekildiği, saygı durduğu aktarılmaktadır.
On senedir çocuk sahibi olamayan bir çiftin çocuk sahibi olduğu, türbeyi ziyaret edenlerin şifa bularak hastalıktan iyileştiği, bazı dileklerin (üniversite kazanmak, meslek sahibi olmak gibi) kabul olduğuna dair inanış vardır.
Sosyolojik ve Kültürel İşlev
Abidin Dede Türbesi, köylüler için yalnızca dini bir ziyaret yeri değil; aynı zamanda kolektif kimliği ve toplumsal dayanışmayı canlı tutan bir merkezdir. Türbe daha çok çevre köylerden ziyaret edilmektedir; şehir dışından gelenlerin sayısı sınırlıdır.
Bununla birlikte türbe, Alevi-Bektaşi inanç pratiğinde sık görülen rüya kültü ile de ilişkilendirilmektedir. Ziyaretçilerin anlatılarına göre Abidin Dede, rüyalarına girerek onları çağırmakta ve bu çağrı üzerine türbeye gelinmektedir.
Koruma Durumu
- Elektrik ve su altyapısı bulunmamaktadır.
- Türbe ve çevresi bakımsız görünmektedir.
- Çevresindeki 400 yıllık meşe ağacı, doğal ve kültürel miras olarak korunmaya adaydır.
- Yerel ölçekte bakım Osman Börekçi tarafından sağlansa da, sürdürülebilir bir koruma ve envanter kaydı gerekmektedir.
Abidin Dede Türbesi ile ilgili bilgiler
Adres: Çağşak Köyü Abidin Dede Türbesi ÇORUM
Yetkili kişi: Osman Börekçi (Emekli memur, dede değil)
Telefon: +90 530 777 76 50
E-mail:
Web sitesi: yok
Konum: 40.375357, 34.590994
Çağşak,19010 Çorum Merkez/Çorum