“Az”ın “çok” karşısındaki mücadelesi… Siyasette ilk Alevi örgütlenmesi olarak bilinen Türkiye Birlik Partisi’nin Genel Başkanı Mustafa Timisi’nin anlatımlarından derlenen ‘Biz Varız Dün Bugün Yarın’ isimli kitap raflardaki yerini aldı.
Kitap, 1960’lardan itibaren siyasette yer alan ve ilk siyasi Alevi örgütlenmesi olarak bilinen, Türkiye Birlik Partisi’nin Genel Başkanı ve SHP milletvekili Mustafa Timisi’nin, genelde demokratik, laik hukuk devleti; özelde de Alevilerin demokratik hakları için vermiş olduğu mücadelesini anlatıyor.
Söyleşi tadında hazırlanan kitap, 1960’lı yıllarda Alevilerin siyasal tercihleri, Birlik Partisi’nin neden ve nasıl kurulduğu, İlk Alevi bildirisi, Diyanet İşleri Başkanlığı’na yönelik eleştiriler, İsmet İnönü-Ecevit anlaşmazlığı, Darbeler, Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının idamı ve Alevilere yönelik kıyımlar gibi birçok önemli siyasi tarihe ve olaylara ışık tutuyor. Henüz otuz üç yaşında genel başkan olan Timisi’nin, parti programında da yer alan, din ve vicdan özgürlüğü bağlamında kamu düzenine ve yasalara aykırı olmayan ibadetlerin serbest bırakılması için sarf ettiği çabalar ise kitaptaki bölümlerde okuyucunun ilgisine sunuldu.
Yine kitapta yer alan Timisi’nin öz yaşam öyküsü bölümü ise Türkiye sosyolojisine ayna tutması bakımından dikkat çekiyor. Dönemin tüm zor şartlarına rağmen, engelleri aşma iradesi, mevcut önyargılara karşı kararlı bir direniş ve bu yolda hukukun üstünlüğünü gözeten siyasal bir yapıya kavuşması için yürütülen çalışmalar ise bu uğurda harcanan emekleri gözler önüne seriyor…
MUSTAFA TİMİSİ KİMDİR? (1936 – Sivas - Divriği)
1936 yılında Sivas’ın Divriği ilçesinde doğup büyüyen Mustafa Timisi, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi mezunudur. TBMM III. ve IV. Dönem Sivas, XVIII. Dönem İstanbul Milletvekilidir.
Alevilik inancını dönemin şartları nedeniyle gizlice yaşadıkları, Sünni İslam tarafından dinsiz, İslamiyet dışı görülmüş bir mezhep olarak algılanmaları gibi nedenlerle siyasete yöneldi. 1961 Anayasası’nın da getirdiği özgürlükler ile Alevilik inancını ve yaşam kültürünü anlatmaya karar verdi.
1962 yılında İsmet Paşa hükümeti, döneminde Diyanet İşleri Teşkilat Yasası'nda yapılması planlanan değişiklikle Mezhepler Müdürlüğü açılacak ve Aleviler de İslam halkası içinde temsil edilecekti. Ankara Üniversitesi’nde okuyan Alevi kökenli öğrencilerle birlikte Mustafa Timisi’nin de aralarında bulunduğu grup bir araya gelerek bir komite oluşturdu. Çıkarılması planlanan yasaya karşı, yapılan basın açıklamasının sözcülüğünü yaptı.
Tüm bu gelişmeler ışığında komitenin gerçekleştirdiği çalışmalar sonucunda, 1964 yılında Hacıbektaş Türbesi’nin müze olarak açılmasını sağladı.
1966 yılında ise, Atatürk İlke ve İnkılaplarına bağlı, sosyal devlet ışığında sol görüşlü bir hareket kurmaya karar verdiler ve Ekim ayında kurulan Türkiye Birlik Partisi’nin kuruluş çalışmalarında görev aldı.
Partinin 23-24 Kasım 1969'daki II. Kongresinde genel başkanlığa seçildi. TBP, 1969 Milletvekili Genel Seçimleri'nde aldığı toplam 254.695 oyla 8 milletvekilliği elde etti.
1973'te yapılan seçimlerde ise Mustafa Timisi partinin tek vekili olarak Meclis’te yer aldı.
1980 askeri darbesine kadar siyasi faaliyetlerini sürdüren Timisi, 1980 sonrasında, sosyal demokratların birlik olmasını gerektiğini söyleyerek SODEP'i destekledi.
Son olarak SHP ile CHP’yi birleştiren kişilerden biri olan Timisi, 1995’te İş Bankası yönetiminde yer alarak aktif siyasetten ayrıldı.
Kitap, 1960’lardan itibaren siyasette yer alan ve ilk siyasi Alevi örgütlenmesi olarak bilinen, Türkiye Birlik Partisi’nin Genel Başkanı ve SHP milletvekili Mustafa Timisi’nin, genelde demokratik, laik hukuk devleti; özelde de Alevilerin demokratik hakları için vermiş olduğu mücadelesini anlatıyor.
Söyleşi tadında hazırlanan kitap, 1960’lı yıllarda Alevilerin siyasal tercihleri, Birlik Partisi’nin neden ve nasıl kurulduğu, İlk Alevi bildirisi, Diyanet İşleri Başkanlığı’na yönelik eleştiriler, İsmet İnönü-Ecevit anlaşmazlığı, Darbeler, Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının idamı ve Alevilere yönelik kıyımlar gibi birçok önemli siyasi tarihe ve olaylara ışık tutuyor. Henüz otuz üç yaşında genel başkan olan Timisi’nin, parti programında da yer alan, din ve vicdan özgürlüğü bağlamında kamu düzenine ve yasalara aykırı olmayan ibadetlerin serbest bırakılması için sarf ettiği çabalar ise kitaptaki bölümlerde okuyucunun ilgisine sunuldu.
Yine kitapta yer alan Timisi’nin öz yaşam öyküsü bölümü ise Türkiye sosyolojisine ayna tutması bakımından dikkat çekiyor. Dönemin tüm zor şartlarına rağmen, engelleri aşma iradesi, mevcut önyargılara karşı kararlı bir direniş ve bu yolda hukukun üstünlüğünü gözeten siyasal bir yapıya kavuşması için yürütülen çalışmalar ise bu uğurda harcanan emekleri gözler önüne seriyor…
MUSTAFA TİMİSİ KİMDİR? (1936 – Sivas - Divriği)
1936 yılında Sivas’ın Divriği ilçesinde doğup büyüyen Mustafa Timisi, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi mezunudur. TBMM III. ve IV. Dönem Sivas, XVIII. Dönem İstanbul Milletvekilidir.
Alevilik inancını dönemin şartları nedeniyle gizlice yaşadıkları, Sünni İslam tarafından dinsiz, İslamiyet dışı görülmüş bir mezhep olarak algılanmaları gibi nedenlerle siyasete yöneldi. 1961 Anayasası’nın da getirdiği özgürlükler ile Alevilik inancını ve yaşam kültürünü anlatmaya karar verdi.
1962 yılında İsmet Paşa hükümeti, döneminde Diyanet İşleri Teşkilat Yasası'nda yapılması planlanan değişiklikle Mezhepler Müdürlüğü açılacak ve Aleviler de İslam halkası içinde temsil edilecekti. Ankara Üniversitesi’nde okuyan Alevi kökenli öğrencilerle birlikte Mustafa Timisi’nin de aralarında bulunduğu grup bir araya gelerek bir komite oluşturdu. Çıkarılması planlanan yasaya karşı, yapılan basın açıklamasının sözcülüğünü yaptı.
Tüm bu gelişmeler ışığında komitenin gerçekleştirdiği çalışmalar sonucunda, 1964 yılında Hacıbektaş Türbesi’nin müze olarak açılmasını sağladı.
1966 yılında ise, Atatürk İlke ve İnkılaplarına bağlı, sosyal devlet ışığında sol görüşlü bir hareket kurmaya karar verdiler ve Ekim ayında kurulan Türkiye Birlik Partisi’nin kuruluş çalışmalarında görev aldı.
Partinin 23-24 Kasım 1969'daki II. Kongresinde genel başkanlığa seçildi. TBP, 1969 Milletvekili Genel Seçimleri'nde aldığı toplam 254.695 oyla 8 milletvekilliği elde etti.
1973'te yapılan seçimlerde ise Mustafa Timisi partinin tek vekili olarak Meclis’te yer aldı.
1980 askeri darbesine kadar siyasi faaliyetlerini sürdüren Timisi, 1980 sonrasında, sosyal demokratların birlik olmasını gerektiğini söyleyerek SODEP'i destekledi.
Son olarak SHP ile CHP’yi birleştiren kişilerden biri olan Timisi, 1995’te İş Bankası yönetiminde yer alarak aktif siyasetten ayrıldı.